De markt voor PV-recycling zal aankomende jaren veel ‘groene banen’ gaan creëren, maar ook ongeveer €13 miljard aan herstelbare waarde tegen 2050. Maar wat gebeurt er met zonnepanelen wanneer hun levensduur eindigt? En hoe ziet het recyclingproces en hergebruik eruit? Zijn er al circulaire businessmodellen bekend voor PV?
Aankomende periode zullen de eerste zonnepanelen met einde levensduur vervangen gaan worden. Deze toestroom maakt het mogelijk om 2 miljard nieuwe panelen te produceren, zonder dat in grondstoffen hoeft te worden geïnvesteerd. Maar hoe ziet zo’n recycling en hergebruik proces er voor zonnepanelen uit?
De energie-industrie heeft een radicale verandering ondergaan en de geleidelijke verschuiving naar benutting van hernieuwbare en duurzame energie is meer dan duidelijk. Desalniettemin blijft niet alles dat er duurzaam uitziet dat ook aan het einde van de levenscyclus. Dat is tenminste de meest voorkomende zorg met betrekking tot fotovoltaïsche (PV) zonnepanelen. Ze zijn een duurzame energiebron, alleen afhankelijk van zonnestraling en kunnen elektriciteit leveren aan ons. Maar wat gebeurt er met zonnepanelen na einde levensduur?
Ontdek hun reis door het recyclingproces in onderstaande infographic (Engelstalig):
De levensduur van zonnepanelen
Hoe lang gaan zonnepanelen mee? Een vraag die de meeste mensen in gedachten hebben bij het overwegen van aanschaf van zonnepanelen. Ervaring leert dat in efficiëntie na 25 jaar met slechts 6 tot 8 procent daalt. Volgens studies is de levensduur van zonnepanelen ongeveer 30 jaar vóór de buitenbedrijfstelling.
Verwijdering van zonnepanelen
Vanuit regelgevingsaspect valt PV-paneelafval nog steeds onder de algemene afvalclassificatie. Er is een enkele uitzondering op EU-niveau, waarbij PV-panelen worden gedefinieerd als e-waste in de richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) . Het afvalbeheer van PV-panelen wordt dus geregeld door deze richtlijn, naast andere wettelijke kaders.
De fabrikanten van zonnecellen zijn wettelijk verplicht om te voldoen aan specifieke wettelijke eisen en recyclingnormen om ervoor te zorgen dat zonnepanelen geen belasting voor het milieu vormen. Vanaf dat moment werden technologieën ontwikkeld om zonnepanelen te recyclen.
PV producenten werkten samen met overheidsinstellingen en hebben een aantal manieren bedacht om zonne-afval aan te pakken.
PVCycle en E-waste in Nederland
Het enig bekende platform in Nederland waar veel zonnepanelen leveranciers bij aan zijn gesloten is PVCycle (Stichting OPEN per 1-3-21), een Europese non-profitorganisatie met als doel het inzamelen recyclen van zonnepanelen.Hun doel is om de wettelijke inzameldoelstelling van 65% te behalen én e-waste circulair te maken. Stichting OPEN neemt de inzameling, transport en recycling van zonnepanelen voor haar rekening. Ze zijn in 2010 gestart met het daadwerkelijk recyclen van panelen. Er zijn 28 collectiepunten in Nederland, maar hergebruik van onderdelen of panelen is nog geen onderdeel van het proces.
Circulaire businessmodellen
Op dit moment zijn er nog weinig goede initiatieven op het gebied van circulariteit en circulaire business modellen in de Nederlandse PV markt. Er zijn diverse PV leveranciers die financiële modellen aanbieden zoals huur, elektra-as-a-service of koop-terugkoop, maar het is vrij onduidelijk wat er met de materialen na einde technische levensduur gebeurt. In België is onlangs het project CIRCUSOL gestart, het ontwikkelen van circulair productbeheer met hergebruik, renovatie en her-fabricage (second-life) in aanvulling op recycling. Maar echte resultaten hiervan ontbreken nog.
Afval en recycling van zonnepanelen
Als er geen beter circulaire processen worden ingevoerd, zal er tegen 2050 60 miljoen ton afval van PV-panelen op stortplaatsen liggen. En omdat alle PV-cellen een bepaalde hoeveelheid giftige stoffen bevatten, zou zonne-energie echt een niet-duurzame manier worden om energie te winnen.
De algemene aanname dat zonnepanelen niet recyclebaar zijn is daarom een mythe. Het is echter een proces dat tijd nodig heeft om op grote schaal te worden geïmplementeerd en er is verder onderzoek vereist om het volledige potentieel van het adequaat recyclen van alle componenten van zonnepanelen te bereiken. Om die reden is het noodzakelijk dat ontwerp- en recyclingeenheden nauw samenwerken, zodat het vermogen om te recyclen wordt gewaarborgd door bewuste ‘eco-designs’. Een voorbeeld van een vernieuwend design is het DERC-project van Exasun en TNO.
Onderzoekstudies op het gebied van recycling van zonnepanelen hebben geleid tot tal van technologieën. Sommigen van hen bereiken zelfs een verbazingwekkende 96% recycling-efficiëntie, maar het doel is om in de toekomst de lat hoger te leggen.
De toekomstige voordelen van zonne-afvalbeheer
Nu we weten dat zonnepanelen kunnen worden gerecycled, is de vraag welke andere voordelen het heeft voor de economie. Het is duidelijk dat een goede recyclage-infrastructuur voor zonnepanelen moet worden opgezet om de grote hoeveelheden PV-modules te beheren die in de (nabije) toekomst zullen worden verwijderd. Als dat eenmaal is gebeurd, worden we getuige van verschillende positieve factoren en nieuwe kansen in de economie.
Bron: www.greenmatch.co.uk / auteur: Attila Tamas Vekony
Dankzij constante prijsdalingen voor zonne-energie kiezen steeds meer huishoudens en bedrijven ervoor om te investeren in zonne-energiesystemen. Als gevolg hiervan zullen er nog meer economische kansen in de recyclingsector voor zonnecellen ontstaan.
Niet alleen zal PV-recycling meer ‘groene banen’ creëren, maar ook ongeveer €13 miljard aan herstelbare waarde tegen 2050. Deze toestroom maakt het mogelijk om 2 miljard nieuwe panelen te produceren, zonder dat in grondstoffen hoeft te worden geïnvesteerd. Dit betekent dat er ongeveer 630 GW energie kan worden geproduceerd, alleen al door hergebruik van eerder gebruikte materialen.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden van circulariteit bij zonnepanelen projecten? Of wilt u circulariteit opnemen in uw inkoopmodel? Neem dan contact met mij op.
Tijs Cuppen, eigenaar Blue Rev, info@bluerev.nl, Juni 2021
