In 1989 ontwierp Chriet Titulaer het Huis van de Toekomst, destijds geopend door toenmalig minister van VROM, Ed Nijpels. Meer dan 250 demonstraties van nieuwe technologieën werden in dit huis opgenomen, waaronder spraak gestuurde ramen, verlichting en gordijnen, beeldbellen, afvalscheiding, regenwateropvang en -gebruik, glasvezel, interactieve televisie, nieuws via elektronische media, gebruiksvriendelijke micro-elektronica. Snufjes die destijds onwerkelijk leken, maar hedendaags niet meer weg te denken zijn uit ons dagelijks leven.
Maar het mooie is dat Titulaer in zijn Huis van de Toekomst en zijn Welkom in 2000 liet zien dat de toekomst mogelijk is door het nu te doen. Toekomstbestendige gebouwen, het kan dus wel! Op welke manier kunnen wij dit gedachtegoed van Titulaer dan ook niet massaal omarmen? Waarom kunnen we niet van alle gebouwen een Huis van de Toekomst maken?
In de afgelopen jaren heb ik een aantal vooruitstrevende ontwerpen en gebouwen gezien, die zo in het Gebouw van de Toekomst kunnen worden opgenomen. Al deze ontwerpen onderscheiden zich op het gebied van een niet te stoppen trend in duurzaam vastgoed:
Circulariteit
Circulariteit gaat ervan uit dat producten van nu de grondstoffen zijn voor later. Na gebruik kunnen producten gedemonteerd worden en de materialen opnieuw worden gebruikt in de vorm waarin ze zijn ontworpen. Het staat tegenover ons lineair gebruik waarbij we steeds nieuwe producten aanschaffen, gebruiken en weggooien.
Uitgangspunten hierin zijn bijvoorbeeld:
- Beperk de vraag door herbruikbare gebouwen te bouwen;
- Kies zo veel mogelijk voor natuurlijke en/of hernieuwbare bronnen;
- Zorg ervoor dat eindige bronnen zo effectief en efficiënt mogelijk worden toegepast.
Gezondheid
Enige tijd geleden liet het DGBC al concreet zien welke belangrijke impact gezondheid binnen kantoren heeft. 90% van de operationele kosten binnen een kantooromgeving worden bepaald door de mensen die in dit kantoor werken. Productiviteit en de gezondheid van het personeel verdienen daarom de grootste aandacht van iedere organisatie. En niet alleen gezien de recente ontwikkelingen omtrent COVID-19. Een relatief kleine maatregel kan al grote invloed hebben, waaronder goede ventilatie, zicht naar buiten en daglichttoetreding.
Een mooi voorbeeld van “de gezondste werk-community van Europa”, waarbij een gezond werk- en leefklimaat centraal staat is het recent heropende Pharos gebouw in Hoofddorp. Bij de herontwikkeling van Cairn Real Estate staat een gezonde werkomgeving centraal, gericht op het versterken van vitaliteit en verminderen/voorkomen van stress. Onderdelen van het gezonde binnenklimaat zijn een aan de daglichtcyclus aangepaste verlichting, het gebruik van gezonde en duurzame materialen en veel groen in de gezamenlijke ruimtes. Mede door het aanbieden van goede en gezonde faciliteiten wil Pharos ook een gezonde community-sfeer creëren.
Duurzaam
Energiezuinigheid en duurzaamheid binnen onze gebouwen is niet meer weg te denken. Zowel voor de eigenaar, beheerder, facility manager als de gebruiker is deze trend inmiddels wel algemeen opgenomen in hun dagelijkse gang van zaken. Maar dit betekent niet dat het niet nog beter, efficiënter en goedkoper kan. Lidl laat dit zien in haar Lidl-Zero concept. De eerste echt energieneutrale supermarkt van Nederland, met een echte 0-op-de-meter. Dit is mogelijk gemaakt door onder andere het innovatief koppelen van klimaattechniek, productkoeling, energieopslag, zonnepanelen en het scholen van haar medewerkers in energiebewust ondernemen.
Intelligente en digitale gebouwen
Een digitale werkomgeving is niet meer weg te denken in een duurzaam en toekomstbestendig gebouw. Zeker gezien de digitale werk-cultuur die sinds COVID19 zijn intrede definitief heeft gedaan. Het gebruik van goede technologische faciliteiten en services is daarom een startpunt en geen eindpunt meer. Technologie wordt gebruikt in de voorspelling welke nieuwe behoeften waar ontstaan, op welke manier we elkaar kunnen ontmoeten en in de toegankelijkheid van informatie en sociaal contact.
Een ‘intelligent’ voorbeeld van een smart-building betreft EDGE Olympic in Amsterdam, waarbij slimme technologieën helpen om de gebruikers comfortabeler en productiever te kunnen laten werken.
Biophylic design
Onze oorsprong als mens is te vinden in de natuur. Biophilic design speelt in op de behoefte van de mens om in contact te staan met de natuur. Onderzoek toont aan dat een omgeving met natuur stress verlaagt en zo positief werkt op de gezondheid van de gebruikers. Bedrijfseconomisch interessant want gezonde werknemers zijn immers productiever en minder vaak ziek, in de zorg zijn de verblijven korter, kinderen en leraren in scholen zijn productiever en gezonde gebouwen hebben een hogere verkoopwaarde voor de eigenaar.
Biophilic architectuur brengt elementen van de natuurlijke wereld terug in onze leefomgeving. Een mooi voorbeeld van welke positieve impact dit heeft op de gebruikers, betreft de tandartsenpraktijk in Middenmeer, ontworpen door ORGA architecten.
Gebouw van de toekomst
Bestaat dat nog wel? Het mag duidelijk zijn dat er genoeg goede voorbeelden zijn van gebouwen waarbij nieuwe technologieën en vooruitstrevende ontwerpen zijn toegepast. Allemaal om de gebruiker van het gebouw het zo comfortabel mogelijk te maken. Maar kunnen we al deze positieve ontwikkelingen ook samenbrengen? Want een gebouw waarin mensen zich blij, gelukkig en gezond voelen is toekomstbestendig en daarmee in basis het meest duurzaam. Griet Tietulaer zal het hier vast met mij over eens zijn geweest.
Heb jij meer voorbeelden van recente ontwikkelingen die aanspraak maken op het nieuwe ‘gebouw van de toekomst’? Neem dan contact met mij op.
